Nerîneke ji bînî ve cuda li ser jêdera dengan dibêje ku ziman li ser dengên siruştî avabûne.
Ramana bingehîn ew e ku peyvên dêrîn û pêşîn ji bihîsin û lazayîkirina dengên siruştî yên ku mirov bihîstine ji derdora xwe. Gava tiştek li derdora wan difiriya û dengê QA-QA derdixist, ew deng dibû nîşander û pêwndîdarî ew tiştê wî dengî derdixîne. Û fava tiştekî dî ku difirre dengekî wek QÛ-QÛ derdixst ew deng jî dibû nîşandera wî tiştê dî.
Ya rastî hemû zimanên nûjev û hevçerx hin peyvên ku bilêvkirina wan dirûvê derngvedana siruştî ji dengan re dide, ku ev tişt jî vê dîtaneyê dikare xurttir bike.
Di kurdî de ji bilî kû-kû gelek peyvin dî hene wek, çaq, gurm, şerp, huş û hin têşeyên wek xuş-xuş, guj-guj
Ev dîtin wek dîtaneya bow-wow tê zanîn ji bo jêdera zimanan. Peyvên ku dirûvên deng û dengvedanê didin nimûneyin bo "onomatopoeia"yê ne.
Rast e ku hejmarek ji peyvan ji dengvedana tiştan pêk hatiye lê pir dijwar e ku em bizanin bê çawa tiştên bêdeng û razber cihên xwe di zimanên ku li ser dengvedanê çêbûne girtine.
Wemight jixwe ji ew dîtaneya ku dibêje ziman tenê navên tiştan in ne bawer.
Ev dîtane dibêje jî ku dengên resen yên zimanî dikare ji qîjînî û qêrîniya siruştî ya ji ber bertekên hestî/hisî wek êş, hêrs û kêfê hatibin.
By this route, presumably, Ouch! came to have its painful connotations.
Bi vî şêweyî gengaz e ku AX! nîşaneke girêdayî êşê ye.
Lê ax û gelek bertekên dî wek OF, ÛÛ, YAQ bi kişandineke zû ji hinasî re ku ev jî dijî axaftina asayî ye.
Em axaftina asayî bi hinasdanê çêdikin.
Derbirîna dengûdora mirovan tên çêkirin di bertekin hisî de ku dengin ku bi ti şêweyin dî di zimanî de nayên bikarhanîn û ev jî bêtir nîşan dide ku ne gengaz e ku jêdera zimanî be.
Ramana bingehîn ew e ku peyvên dêrîn û pêşîn ji bihîsin û lazayîkirina dengên siruştî yên ku mirov bihîstine ji derdora xwe. Gava tiştek li derdora wan difiriya û dengê QA-QA derdixist, ew deng dibû nîşander û pêwndîdarî ew tiştê wî dengî derdixîne. Û fava tiştekî dî ku difirre dengekî wek QÛ-QÛ derdixst ew deng jî dibû nîşandera wî tiştê dî.
Ya rastî hemû zimanên nûjev û hevçerx hin peyvên ku bilêvkirina wan dirûvê derngvedana siruştî ji dengan re dide, ku ev tişt jî vê dîtaneyê dikare xurttir bike.
Di kurdî de ji bilî kû-kû gelek peyvin dî hene wek, çaq, gurm, şerp, huş û hin têşeyên wek xuş-xuş, guj-guj
Ev dîtin wek dîtaneya bow-wow tê zanîn ji bo jêdera zimanan. Peyvên ku dirûvên deng û dengvedanê didin nimûneyin bo "onomatopoeia"yê ne.
Rast e ku hejmarek ji peyvan ji dengvedana tiştan pêk hatiye lê pir dijwar e ku em bizanin bê çawa tiştên bêdeng û razber cihên xwe di zimanên ku li ser dengvedanê çêbûne girtine.
Wemight jixwe ji ew dîtaneya ku dibêje ziman tenê navên tiştan in ne bawer.
Ev dîtane dibêje jî ku dengên resen yên zimanî dikare ji qîjînî û qêrîniya siruştî ya ji ber bertekên hestî/hisî wek êş, hêrs û kêfê hatibin.
By this route, presumably, Ouch! came to have its painful connotations.
Bi vî şêweyî gengaz e ku AX! nîşaneke girêdayî êşê ye.
Lê ax û gelek bertekên dî wek OF, ÛÛ, YAQ bi kişandineke zû ji hinasî re ku ev jî dijî axaftina asayî ye.
Em axaftina asayî bi hinasdanê çêdikin.
Derbirîna dengûdora mirovan tên çêkirin di bertekin hisî de ku dengin ku bi ti şêweyin dî di zimanî de nayên bikarhanîn û ev jî bêtir nîşan dide ku ne gengaz e ku jêdera zimanî be.
No comments:
Post a Comment