Cînavên kesane
Dabeşî du beşan dibin..
1. Cînavên serbixwe( cênawî kesî serbexo )
Yekjimar
Min..( Bi kurmancî ez)
To..( Bi kurmancî tu)
Ew..( Bi kurmancî ew)
Pijimar
Ême....( Bi kurmancî em)
Êwe..( Bi kurmancî hûn)
ewan..( Bi kurmancî ew)
..
Çend mînakên lêkerên negerguhêz:
Min deçim bo zanko
Ême deçîn bo zanko
To deçî bo zanko
Êwe deçin bo zanko
Ew deçêt bo zanko
Ewan deçin bo zanko
...
Çend mînakên bi lêkerên gerguhêz:
Min namekem nard
Ême namekeman nard
To nameket nard
Êwe namketan nard
Ew namekey nard
ewan namakeyan nard
....
Cînavên pêvekirî ( cênawî kesî likaw)
Cînavên likaw di kurdî de dabeşî çar koman dibin:
Koma yekem: ev kom di dema borî bi lêkerên gerguêz re te bikarhanîn
M kesên yekem yê yekjimar
Man kesên yekem yê pirjimar
T kesê duyem yê yekjimar
Tan kesê sêyem yê pirjimar
Î sêyem yekjimar
Yan sêyem pirjimar
Mînak:
Birdim..
Birdman
Birdit
Birdtan
Birdî
Birdiyan
Koma duyem: Ev kom di dema borî bi lêkerên ne gerguhêz re dihê bikarhanîn:
M(im kesên yekem yê yekjimar
În kesên yekem yê pirjimar
Î/ît kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
(tune) sêyem yekjimar
N sêyem pirjimar
Mînak:
Hatim
Hatîn
Hatît
Hatin
Hat
Hatin
....
Koma sêyem: Bi dema (Neborî) re bi kar dihê, çi gerguhêz çi negerguhêz
M(im kesên yekem yê yekjimar
În kesên yekem yê pirjimar
Î/ît kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
Êt/AT sêyem yekjimar
N sêyem pirjimar
Mînak bo lêkerên negeruhêz:
Deçim
Deçîn
Deçît/deçî
Deçin
Deçêt
Deçin
Mînak bo lêkerên gerguhêz:
Dexom
Dexoyn
Dexoyt/dexoy
Dexon
Dexwat
Dexon
Nîşe: eger bi "e, o" bi dawî bibe di rewşa kesê sêyem de "at"ê digire û tîpa "e" diçe û ya "o" jî dibe "u/w"
Mînak:
Dexwat
dekat
Koma çaremîn: Ev kom bi raweya fermanî re dihên bikarhanîn
(Tune) kesên yekem yê yekjimar
(Tune) yekem yê pirjimar
E kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
(Tune) sêyem yekjimar
(Tune) sêyem pirjimar
Mînak:
Danîştin..
Danîşe
Danîşin
Nîşe:
Hin caran kesê duyem cînavî nagire bi taybetî bi reha lêkerên ku bi "o, e" bi dawî dibe:
Mînak:
Bişo
Bike
Dabeşî du beşan dibin..
1. Cînavên serbixwe( cênawî kesî serbexo )
Yekjimar
Min..( Bi kurmancî ez)
To..( Bi kurmancî tu)
Ew..( Bi kurmancî ew)
Pijimar
Ême....( Bi kurmancî em)
Êwe..( Bi kurmancî hûn)
ewan..( Bi kurmancî ew)
..
Çend mînakên lêkerên negerguhêz:
Min deçim bo zanko
Ême deçîn bo zanko
To deçî bo zanko
Êwe deçin bo zanko
Ew deçêt bo zanko
Ewan deçin bo zanko
...
Çend mînakên bi lêkerên gerguhêz:
Min namekem nard
Ême namekeman nard
To nameket nard
Êwe namketan nard
Ew namekey nard
ewan namakeyan nard
....
Cînavên pêvekirî ( cênawî kesî likaw)
Cînavên likaw di kurdî de dabeşî çar koman dibin:
Koma yekem: ev kom di dema borî bi lêkerên gerguêz re te bikarhanîn
M kesên yekem yê yekjimar
Man kesên yekem yê pirjimar
T kesê duyem yê yekjimar
Tan kesê sêyem yê pirjimar
Î sêyem yekjimar
Yan sêyem pirjimar
Mînak:
Birdim..
Birdman
Birdit
Birdtan
Birdî
Birdiyan
Koma duyem: Ev kom di dema borî bi lêkerên ne gerguhêz re dihê bikarhanîn:
M(im kesên yekem yê yekjimar
În kesên yekem yê pirjimar
Î/ît kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
(tune) sêyem yekjimar
N sêyem pirjimar
Mînak:
Hatim
Hatîn
Hatît
Hatin
Hat
Hatin
....
Koma sêyem: Bi dema (Neborî) re bi kar dihê, çi gerguhêz çi negerguhêz
M(im kesên yekem yê yekjimar
În kesên yekem yê pirjimar
Î/ît kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
Êt/AT sêyem yekjimar
N sêyem pirjimar
Mînak bo lêkerên negeruhêz:
Deçim
Deçîn
Deçît/deçî
Deçin
Deçêt
Deçin
Mînak bo lêkerên gerguhêz:
Dexom
Dexoyn
Dexoyt/dexoy
Dexon
Dexwat
Dexon
Nîşe: eger bi "e, o" bi dawî bibe di rewşa kesê sêyem de "at"ê digire û tîpa "e" diçe û ya "o" jî dibe "u/w"
Mînak:
Dexwat
dekat
Koma çaremîn: Ev kom bi raweya fermanî re dihên bikarhanîn
(Tune) kesên yekem yê yekjimar
(Tune) yekem yê pirjimar
E kesê duyem yê yekjimar
N kesê sêyem yê pirjimar
(Tune) sêyem yekjimar
(Tune) sêyem pirjimar
Mînak:
Danîştin..
Danîşe
Danîşin
Nîşe:
Hin caran kesê duyem cînavî nagire bi taybetî bi reha lêkerên ku bi "o, e" bi dawî dibe:
Mînak:
Bişo
Bike
No comments:
Post a Comment